Doğal Taş sektörü 4 yıl sonra ihracatta 2 milyar doları aştı. Türk ekonomisine 40 milyar dolarlık katma değer sağlayan, “Hayatımız Maden” mottosuyla üretim ve ihracat yapan Türk madencilik sektörü olarak, 2021 yılında 5 milyar 972 milyon dolarlık dövizi Türkiye’ye kazandırdık. 2020 yılındaki 4 milyar 282 milyon dolarlık ihracatımızı yüzde 39 geliştirmeyi başardık. Türk madencilik sektöründe 16 sivil toplum kuruluşunun bir araya gelerek oluşturduğu Madencilik Platformu’nun birlikte hareket etmesi, 2020 yılında yaşanan pandemi nedeniyle ertelenen bir talebin 2021 yılında realize olması ve Amerika ve Avrupa’nın Uzakdoğu’ya alternatif tedarikçi arayışına girmesi bu başarıyı sağladı. Benim de mensubu olduğum, ekmeğini taştan çıkaran madencilik sektörümüzün ihracattaki lokomotifi Türk doğal taş sektörümüz, 2021 yılında ihracatımızı yüzde 28 artırarak 2 milyar 92 milyon dolar dövizi ülkemize kazandırdık. Doğal taş sektörü olarak 4 yıllık aranın ardından 2 milyar dolar barajını aşmanın gururunu yaşıyoruz. Türk doğal taş sektörümüz, en son 2017 yılında 2 milyar 46 milyon dolarlık ihracat performansı ortaya koymuştu. Doğal taş ihracatımız 2 milyar 92 milyon dolarlık performansıyla maden sektöründe mal grupları bazında açık ara birinciliğini korurken, Çinko cevheri 467 milyon dolar, bakır cevheri 451 milyon dolar ve demir cevheri 422 milyon dolarlık dövizi ülkemize kazandırdı.
Doğal taş ihracatımızda işlenmiş ürünlerin payının her geçen gün artıyor olması da ayrı bir mutluluk kaynağı. 2020 yılında 1 milyar 57 milyon dolarla ilk kez 1 milyar dolar barajını aşan işlenmiş doğal taş ihracatımız, 2021 yılında 1 milyar 282 milyon dolara yükseldi. 2021 yılında ihraç ettiğimiz her 100 dolarlık doğal taşın, 61 doları işlenmiş ürünlerden oluştu. İşlenmiş ürün ihracatında ilk sırayı 832 milyon dolarla işlenmiş mermer grubu alırken, işlenmiş traverten ihracatından 362 milyon dolarlık döviz geliri elde ettik. Blok mermer ihracatı sektörümüzün bir gerçeği. Özellikle en büyük alıcı Çin, blok olarak ithalatı tercih ediyor.
Covid-19 virüsünün en büyük ihraç pazarımız Çin’de ortaya çıkması nedeniyle 2020 yılında çok zor bir yıl yaşadık. Blok ihracatımız 2020 yılında gerilemişken, 2021 yılında yüzde 19’luk artışla 678 milyon dolardan, 809 milyon dolara ilerledi. Türkiye’nin doğal taş ihracatında öne çıkan ülkeler ise; 615 milyon dolarlık taleple Çin ilk sırada yer aldı. 2020 yılında 540 milyon dolarlık doğal taş gönderdiğimiz Çin’e 2021 yılında ihracatımızı yüzde 14 artırdık.
2010 yılına kadar en büyük ihraç pazarımız olan Amerika Birleşik Devletleri’ne 2021 yılında 462 milyon dolarlık doğal taş gönderdik. ABD’nin işlenmiş ürün talebindeki artış nedeniyle bu ülkeye doğal taş ihracatımız yüzde 42 artış gösterdi. 2020 yılında beşinci sıradaki Fransa’ya ihracatımız yüzde 46’lık artışla 67 milyon dolardan, 98 milyon dolara çıktı ve Fransa en çok ihracat yaptığımız ülkeler sıralamasında üçüncü basamağa yükseldi. Irak, Hindistan, İsrail, Almanya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Libya ilk 10’daki diğer ülkeler oldu. Doğal taş sektörümüzün Türkiye geneli performansını ortaya koyduktan sonra, doğal taş ihracatında lider konumda olan Ege Maden İhracatçıları Birliğimizin 2021 yılı karnesini sizlerle paylaşmak istiyorum.
Ege Maden İhracatçıları Birliğimiz, 2021 yılında ihracatını yüzde 16’lık artışla 931 milyon dolardan 1 milyar 81 milyon dolara taşırken, bu ihracatın 735 milyon dolarlık büyük dilimini doğal taş ihracatı sayesinde elde ettik. EMİB’in 2020 yılında 425 milyon dolar olan işlenmiş doğal taş ihracatı, 2021 yılında 557 milyon dolara çıktı. İşlenmiş doğal taş ihracatının payı toplam ihracatımızda yüzde 73’ten, yüzde 76’ya yükseldi. Doğal taş ihracatından sonra en çok döviz kazandıran madenimiz 175 milyon dolarla feldspat olurken, kuvars madeninden 55 milyon dolarlık ihracat geliri kazandık. Ege Maden İhracatçıları Birliği üyelerinin doğal taş ihracatında işlenmiş ürüne yönelmeleri nedeniyle en çok ihracat yaptığımız ülke 226 milyon dolarla ABD oldu. Çin’e 114 milyon dolarlık doğal taş ihraç ederken, üçüncü ülke 54 milyon dolarla İsrail oldu. Bu ülkeleri; Fransa, Almanya, Avustralya, Hindistan, Irak, Libya ve Avusturya takip etti.2020 yılındaki pandemi nedeniyle dünyada biriken bir talep vardı. Uzakdoğu’dan navlun fiyatlarındaki artışta Türk doğal taş sektörünün avantajına oldu. Bu iki unsur birleşince 2021 yılı Tür doğal taş sektörü için “Altın Yıl” olarak geride kaldı.
2021 yılının son çeyreğinde döviz kurlarında yaşanan tsunamiyi andıran dalgalanma, elektrik, doğal gaz, akaryakıt ve asgari ücrete gelen zamlar, dolar kurunun 18 TL’ye çıktığı süreçte iğneden ipliğe yapılan zamların, dolar kuru 13,5 TL’ye gerilediğinde geri alınmaması 2022 yılına girerken bizi karamsarlığa sevk etti. Enflasyon ve yüksek girdi maliyetleri, finansmana erişimdeki kısıtlar, ihracatçılarımızı fiyatlama yapmakta zorlarken, 2022 yılında yaşanan elektrik kesintileri olumsuzlukların tuzu biberi oldu. Türkiye’nin 2022 yılı için ortaya koyduğu 250 milyar dolar ihracat hedefine Türk madencilik sektörü olarak 7 milyar dolarlık katkı sağlayabilecek azmimiz var. Bunun için hükümetimizden 7 milyar dolar ihracat yapabileceğimiz ekosistemi hayata geçirmesini bekliyoruz.
Mevlüt Kaya
Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
+90 549 321 35 02
+90 549 321 35 08