Çok tehlikeli sektörler içerisinde bulunan madenciliğe yönelik olarak; iş yerlerinde insana yakışır işin desteklenmesi, ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşturulması, çalışma ortamı koşullarının iyileştirilmesi, hassas gruplar ve işverenler de dâhil olmak üzere çalışanlarda İSG bilinci ve risk algısının artırılması amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından açılan ve 400 proje arasından başarılı bulunan 37 projeden biri olan Farkındalık Artırımı ve Deneyim Paylaşımı Yoluyla Güvenli Mermer Ocak İşletmeciliği TÜMMER Projesi’nin kapanış toplantısı 22 Kasım 2022 Salı günü gerçekleştirildi.
TÜMMER ev sahipliğinde Ankara’da gerçekleştirilen toplantı; Muğla Mermerciler Derneği Başkanı Sn. Mustafa ERCAN, TÜMMER Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Hanifi ŞİMŞEK, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdür Yardımcısı Sn. Fatih DUMANLI, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdür Yardımcısı Sn. Levent Kenan KİBAR ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanı Sn. Süreyya ERKAN’ın açılış konuşmaları ile başladı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanı Süreyya Erkan; Ülkemizin son yıllarda çalışma hayatını ilgilendiren hususlarda ve özellikle AB’nin Ülke Raporlarında da övgüyle bahsettiği iş sağlığı ve güvenliği alanında hem uluslararası anlaşmalara hem de AB mevzuatına uyum çalışmaları kapsamında birçok yasal düzenleme gerçekleştirildiğini ifade ederek, bu doğrultuda, ulusal strateji belgelerinde iş sağlığı ve güvenliği kültürünün geliştirilmesi ve bu alanda farkındalığın artırılmasının temel hedefler arasında yer aldığını belirtti. TÜMMER Projesinin 400 proje arasından seçilen 37 proje arasında yer aldığını söyleyen Erkan projenin sürdürülebilirliği kapsamında proje bitimini takiben TÜMMER’de simülasyon temelli bir eğitim merkezi kurulmasını memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdür Yardımcısı Levent Kenan Kibar iş sağlığı ve güvenliği konusunda Bakanlıklarının yaptığı çalışmalar ile gerek TÜMMER Projesinin gerek benzer projelerin oluşturduğu farkındalığın önemine vurgu yaptı.
Antik dönemlerden günümüze kadar kesintisiz gerçekleştirilen mermer işletmeciliği yönüyle Anadolu’nun en kadim mesleklerinin başında mermerin yer aldığını söyleyerek söze başlayan MAPEG Genel Müdür Yardımcısı Fatih Dumanlı ülkemizin mermer ve doğal taş rezervi ve ihracatı açısından dünyada söz sahibi bir konumda olduğunu ifade etti. Dumanlı “Temenni ve hedefimiz, madencilik sektöründe kazaların elbette hiç yaşanmamasıdır. Bu temenni ve hedeflerin gerçekleşmesinde denetim faktörünün haricinde, iş güvenliği kültürünün hem işveren hem de işçiler nezdinde özümsenmiş olması önemli bir husustur. Bu kapsamda, TÜMMER Projesinin sadece mermer ocaklarında çalışan işçilerde değil, idari ve teknik personel ile işverenler ve hatta aile bireylerinde, iş sağlığı ve güvenliğinin öneminin bir kez daha hatırlatılması, dahası bunun bir bilinç ve kültür haline gelmesi açısından önemli bir işlev görecektir” dedi.
TÜMMER Başkanı Hanifi Şimşek, yakın zamanda hakkın rahmetine kavuşan geçmiş dönem Yönetim Kurulu Başkanı Raif Türk döneminde başlayıp, önceki dönem Yönetim Kurulu başkanı İbrahim Alimoğlu döneminde sözleşmesi imzalanan projenin başarıyla sürdürüldüğünü belirtti. Tüm ekip arkadaşlarına ve proje paydaşlarına teşekkür eden Şimşek bürokratların proje olan desteklerinden dolayı memnuniyet duyduklarını ifade etti.
Proje paydaşlarından Muğla Mermerciler Derneği Başkanı Mustafa Ercan ülkemizde iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu meydana gelen maddi manevi kayıpların ülke ekonomisi açısından da oldukça büyük boyutlara ulaşabildiğini, söz konusu proje kapsamında Muğla bölgesinde 23 firmadan 205 çalışana verilen eğitimlerin yanı sıra farkındalığı artırmayı amaçlanan proje ile işveren ve çalışanların ailelerine yönelik düzenlenen seminerlerin hedefe ulaşmada etkin olduğunu ifade etti.
Açılış konuşmalarının ardından moderatörlüğünü Türkiye Madenciler Derneği II. Başkanı ve Altın Madencileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Mehmet YILMAZ’ın yaptığı TÜMMER Projesi Özelinde İş Sağlığı ve Güvenliği Paneli gerçekleştirildi.
Panelde TÜMMER Proje Lideri Süleyman BALIBEY proje faaliyetlerini özetleyen bir sunum yaptı. TÜMMER olarak, mermer ocaklarında çalışanlara, işverenlere ve aile fertlerine İSG’nin önemi, İSG bilincinin artırılması ve deneyimlerin paylaşılması amacıyla yola çıktıklarını ifade eden Balıbey sunum eşliğinde sözlerine şöyle devam etti: “Şubat 2021’de sözleşmesi imzalanan projemiz, Birliğimizin kurulduğu tarihten bu yana AB hibe kaynaklı ilk projemiz olduğu gibi, doğaltaş sektöründe sanal uygulamalı ilk projedir. İlk etapta iki pilot bölge belirledik, bu pilot bölgeler TÜMMER’e üye bölge dernekleri arasından seçildi. Muğla ve Sivas’ta faaliyet gösteren mermer ocaklarında çalışan 360 kişiye, 50 işveren ve aile yakını ile çocuklarından oluşan bireylere konusunda uzman eğitmenlerimiz tarafından iş sağlığı ve güvenliği kültürünün artırılmasına yönelik eğitimler ve seminerler verildi. Biz yaptığımız çalışmada bu faaliyetlerin etkisini ölçmek için eğitim öncesi ve sonrasında olmak üzere uzmanlarımız tarafından hazırlanan sorularla kişileri sınava tabi tuttuk ve testlerde başarılarının ne kadar artmış olduğuna tanık olduk.“
Sanal gerçeklik uygulamamızda, mermer ocak üretiminde 7 aşama olduğunu, bu aşamalar içerisinde en fazla dikkat edilmesi gereken faaliyetlerdeki iş kazalarından hareketle 7 senaryonun belirlendiğini ve yazılımlar aracılığıyla üç boyutlu simülasyonlara dönüştürüldüğünü ekleyen Balıbey böyle gerçekçi bir deneyim paylaşımı ile İSG farkındalığını artırmak için kolları sıvadıklarını ve Muğla ve Sivas eğitimlerinde, sanal gerçeklik ekipmanları ile mermer ocak çalışanlarının kullanımına sunduklarını belirtti. Konuşmasında, bu simülasyonlar üzerinden çalışanların özgür iradeleriyle seçimler yaptığını ve bu seçimlerin hem kendi hem de iş arkadaşları için olan hayati sonuçlarını gördüklerini söyledi.
İş güvenliği farkındalığının temelinde aile bağlarının önemine vurgu yapan Balıbey “Çocuklar ve aile bireyleri için düzenlenen seminerlerde hür iradeleri ile bizlere sorular yöneltmeleri, özellikle çocuklar için pedagog desteği ile hazırlattığımız Çocuklar İçin İş Sağlığı ve Güvenliği kitapçığımız ile yine pedagog desteği ile Madencilik Türkiye Dergisi tarafından yayınlanan Minik Madenci dergisine olan ilgi hedefimizin ne denli yerinde olduğunu kanıtladı” dedi.
Konuşmasının sonunda, projenin 30 Kasım 2022’de sona ereceğini belirten Balıbey TÜMMER bünyesinde kurulacak olan İSG Eğitim Merkezi ile faaliyetlerine devam edeceklerini duyurdu.
Panelistlerden Türkiye Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Emiroğlu projeye yönelik değerlendirmelerde bulunarak hayata geçirilen proje ile mermer sektöründe iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mermer sektörüne önemli bir katkısı olacağını ifade etti. Dünya Madenciliğine yön veren firmaların liderliğinde sektörün yüksek bir standardı haline gelmiş ve dünyada ilk kez 1911 yılında Amerika’da yapılan, o günden beri sektör standardı haline gelen Maden Kurtarma Yarışmalarını ülkemizde gerçekleştirme hedefiyle yola çıktıklarını ve Türkiye’de ilk defa Maden Kurtarma Yarışmasının TMD tarafından 2019 yılından bu yana düzenlendiğini belirtti.
MİSGEP Teknik Destek Bileşeni Takım Lideri Gökhan Güler; iş sağlığı ve güvenliği konusunda Güney Afrika’da yaşadığı tecrübelerden bahsederek, eğitimlerin yanı sıra üretim aşamalarının birbirini takip eden zincirlerden oluşması nedeniyle, bir çalışandan kaynaklanan hatanın tüm ekip arkadaşlarını etkileyeceğine vurgu yapıyoruz ve iş güvenliği kurallarına bu bilinçle yaklaşıp kurallara uygun hareket eden ekiplerde ödüllendirme sistemini uyguluyoruz dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında görevli Maden Mühendisi Mehmet Eren Sökmen, panelde yer verdiği Mermer Sektörü İş Sağlığı ve Güvenliği Profili adlı sunumunda Kasım 2022 itibarıyla 1.583 işyeri, mermer ocaklarında ise 19.511 çalışan olduğunu, son beş yıllık iş kazası ortalamasının 1.237 kişi olduğunu ifade etti. Mermer ocaklarında yapılan üretim diğer ocaklardan farklı olarak büyük yapıda blokların ana kayadan kesilerek alınması ve taşınabilir boyutlara getirilmesi şeklinde olduğunu söyleyen Sökmen mermer ocaklarında başlıca karşılaşılan kazalarını blokların işçi üzerine düşmesi, elmas telin kopması, elektrik çarpmaları, yüksekten düşme şeklinde sıraladı. Sökmen, bu anlamda hazırlanan uygulamalı projelerin sektör çalışanlarına büyük faydaları olduğunu belirtti.
MAPEG Genel Müdür Baş Danışmanı Mustafa Sever; Genel Müdürlüklerinin Maden Kanunu kapsamında maden projelerinin denetimlerini yaptığını, maden ruhsat sahalarını işletme yöntemlerine ve tehlike durumlarına göre sınıflandırarak denetim programı çerçevesinde denetlediklerini belirtti.
Panelin sonunda, proje kapsamında hazırlanmış olan “Baba risk alma, bizi sensiz bırakma” isimli kamu spotu niteliğindeki kısa filmin sunumu yapıldı.
Yaklaşık 140 kişinin katılım sağladığı program, öğle yemeğinin ardından arzu eden konuklara sanal gerçeklik uygulaması tanıtımı yapılarak saat 16.00 civarında sona erdi.