Türk doğal taş sektörü 2019 yılının ilk iki ayında ihracatta yüzde 5,81 değer kaybına uğradı. Geçtiğimiz yıl Ocak-Şubat döneminde 270.306.714 Dolar olan doğal taş ihracat rakamı 2019 yılının aynı döneminde 254.593.178 Dolar’a geriledi.
Geçtiğimiz yıl özellikle blok pazarında yaşanan daralma, sektörde keyifsiz bir havanın hakim sürmesine neden oldu. Yaşanan ekonomik sıkıntıyı fırsata çeviren firmalar olsa da genel tablo pek de iç açıçı değil. Hal böyleyken, Xiamen Fuarının son gününde yaşanan üzücü durum da yıllardır, milyarlarca dolarlık ihracat yapılan Çin ile Türkiye ilişkilerine zarar verir mi endişesi yaşatıyor. Ham madde açısından çok zengin, inovasyonun ve markalaşmanın önemi ile hareket eden Türkiye’nin, bu zor süreçten başarılı bir şekilde çıkacağını umut ediyoruz. Gelin şimdi, yeni yılın ilk iki ayında doğal taş sektörü ihracatta nasıl bir grafik izlemiş hep birlikte inceleyelim.
Çin’de artçılar devam ediyor
Türk doğal taş sektörü, blok ihracatının ana Pazarı Çin’e 2019 yılının ilk iki ayında, 84.860.342 Dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Geçen yılın aynı döneminde ise bu rakam 102.358.873 Dolar idi. Bu durum bize değerde yüzde 17,10’luk bir düşüşün yaşandığını gösteriyor. Çin Halk Cumhuriyeti’ne satılan taş miktarına göz attığımızda da aynı düşüş oranını görüyoruz. 2018 Ocak-Şubat döneminde Türkiye’den 533.575.684 kilo taş ithal eden Çin, 2019 yılının aynı döneminde 442.762.709 kilo taş satın aldı. Miktarda yaşanan düşüş istatistiklere yüzde 17,02 olarak geçti.
Blok mermer-traverten pazarındaki istatistiksel durum
Çin’e gerçekleştirilen ihracatta yaşanan düşüş genel ihracatta olduğu gibi, blok pazarına da yansıdı. Çin’e yapılan blok doğal taş ihracatında yaşanan değer kaybı Tayvan (yüzde 23,94), Ürdün (yüzde 50,07), Suriye (yüzde 14,14), Hong Kong (yüzde 32,52), İspanya (yüzde 44,99), Yunanistan (yüzde 49,01) ve Endonezya (yüzde 80,39) gibi ülkeler de görüldü. Toplamda ise blok mermer-traverten ihracatında yaşanan değer kaybı, yüzde 13,40 olarak kayıtlara geçti. Türk doğal taş sektörü 2019 yılının ilk ayında 568.663.610 kilo blok mermer-traverten ihracat ederek, 104.470.223 Dolar gelir elde etti. Geçtiğimiz yılın Ocak-Şubat döneminde ise 677.457.912 kilo blok satarak 120.633.552 Dolarlık kazanç sağlanmıştı.
Endonezya’da sert düşüş
Ekonomik açıdan büyük bir potansiyele sahip olan Endonezya’nın, 2030’da dünyanın en büyük 7. ekonomisi olacağı tahmin ediliyor. Doğal taşların başlıca kullanım alanı olan inşaat sektöründe büyük atılımlar gerçekleştiren Endonezya, buna bağlı olarak doğal taş sektörünü de canlandırmıştı. Geçtiğimiz yılın Ocak-Şubat döneminde ihracatta yaşanan yüzde 91.27’lik artış da bunu kanıtlar nitelikteydi. Endonezya’daki cazibeyi fark eden sektör, 2018 yılının Kasım ayında pazar payını genişletmek umudu ile Endonezya’nın Jakarta kentinde düzenlenen mermer fuarına katılarak ürünlerini tanıtmıştı. Ancak son gelen ihracat tablolarında görülen sert düşüş, resmen şok etkisi yarattı. Bu ülkeye gerçeleştirilen ihracatta düşüş yüzde 68.52, elde edilen gelir ise sadece 634.379 Dolar. Oysa bu rakam geçen yılın ilk iki ayında 4.798.519 Dolar idi.
Hindistan’da yüzde 19,68’lik artış
Çin’den sonra en fazla blok alımı yapan Hindistan’a gerçekleşen ihracatta ise 2019 yılının ilk iki ayında, yüzde 19,68’lik değer artışı yakalandı. Geçtiğimiz yıl Ocak-Şubat döneminde 7.444.887 Dolarlık doğal taş ihracatı yapılan Hindistan’a 2019’un aynı döneminde 8.910.066 Dolarlık taş satıldı. Hindistan’a gerçekleştirilen doğal taş ihracatında miktar bazında da artış yaşandığı görünüyor. Türkiye’den 38.387.008 kilo doğal taş alan Hindistan 2019 yılının ilk iki ayında 44.094.020 kiloluk alım gerçekleştirdi. Miktar bazındaki artış yüzde 14,78 olarak kayıtlara geçti.
ABD ihracatında durum stabil
Amerika Birleşik Devletleri, yıllar içerisindeki artış ve düşüşe rağmen en fazla doğal taş ihracatı gerçekleştirilen ülkeler sıralamasında ikinciliğini, en fazla işlenmiş ürün ihracatında ise birinciliğini koruyor.
Türkiye’nin Çin’den sonra en fazla doğal taş ihracat gerçekleştirdiği Amerika Birleşik Devletlerine 2019 Ocak-Şubat döneminde gerçekleştirilen ihracatta yüzde 2.25’lik gerileme yaşandı. Geçtiğimiz yıl Amerika Birleşik Devletlerine 100.120.952 kilo doğal taş satarak 43.567.705 Dolarlık gelir elde etmişti. Bugünkü tabloya baktığımızda ise Türk doğal taş sektörünün ABD’ye 97.945.814 kilo doğal taş satarak, 42.588.672 Dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini görüyoruz. Oysa 2004 yılında, tam 14 yıl önce 542 bin ton karşılığında 306 milyon Dolarlık satış geliri elde edilmişti
İşlenmiş mermer ihracatı yükseliyor, traverten düşüyor
Ürün grubu istatistiklerini incelediğimizde Amerika’ya yapılan işlenmiş mermer ihracatında miktarda 21,24 , değerde ise yüzde 13.19’luk bir artış yakalandığı görülüyor. Türk doğal taş sektörü ABD’ye 62.3733.072 kilo işlenmiş mermer satarak, 29.111.311 Dolarlık gelir elde etti. Geçtiğimizin yılın aynı döneminde ise 51.444.17 kilo işlenmiş mermer satarak, 25.718.850 Dolarlık kazanç sağlanmıştı. ABD’ye yapılan işlenmiş mermer ihracatında değerde yaşanan artış sektörü mutlu ederken, aynı güzel gelişme işlenmiş travertende görülmüyor. Sektör 2018 Ocak-Şubat döneminde ABD’ye 16.124.898 Dolarlık traverten ihracatı gerçekleştirirken, bu rakam 2019 yılında yüzde 27,11’lik düşüş ile 11.753.554 Dolara geriledi. ABD’ye satılan işlenmiş traverten miktarı ise, 31.780.492 kilo.
Orta ve Güney Amerika’da yüzde 5 gerileme
Orta ve Güney Amerika ülkelerine gerçekleştirilen doğal taş ihracatının genel toplamında değerde yüzde 46,07, miktarda ise yüzde 34,07’lik düşüş söz konusu. Geçtiğimiz yıl Ocak-Şubat döneminde 4.292.338 Dolar doğal taş satışı gerçekleştirilen Orta ve Güney Amerika ülkelerine 2019 yılının aynı döneminde 2.315.012 Dolarlık ihracat yapıldı. Orta ve Güney Amerika ülkelerinden Türkiye’den en fazla doğal taş ithal eden ülke ise Dominik Cumhuriyeti. Türk doğal taş sektörü 2019 yılının ilk iki ayında Dominik Cumhuriyeti’ne gerçekleştirdiği ihracatta değer bazında yüzde 43.83’lük düşüş yaşayarak, 400.157 Dolar gelir elde etti. Geçen yıl ise bu rakam, 1.537.518 Dolar idi. Kuzey Amerika ülkelerinden ise Kanada’ya gerçekleşen ihracatta değer bazında yüzde 2,25 , miktar bazında ise 2,17’lik düşüş var. Geçtiğimiz yılın ilk iki ayında Türkiye’den 43.567.705 Dolarlık doğal taş alımı yapan Kanada 2019 yılının aynı döneminde, 42.588.672 Dolar değerinde doğal taş ithalatı gerçekleştirdi.
Suudi Arabistan’dan sevindirici haber
Türkiye’nin, Yakın, Orta Doğu Asya ülkelerinden en fazla doğal taş ihracatı gerçekleştirdiği Suudi Arabistan’a 2019’un ilk iki ayında yüzde 52,07’lik artış ile 21.483.430 Dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Bu rakam geçtiğimizin yılın aynı döneminde 14.127.280 Dolar idi. Suudi Arabistan aynı zamanda Türkiye’nin işlenmiş mermer pazarında Amerika’dan sonraki en büyük alıcısı. Bu ülkeye gerçekleştirilen işlenmiş mermer ihracatında da geçen yıla oranla artış söz konusu. 2018 Ocak-Şubat döneminde 25.718.850 Dolarlık işlenmiş mermer satılan Suudi Arabistan’a 2019’un aynı döneminde 13,19’luk değer artışı yakalandı. Elde edilen gelir ise 29.111.311 Dolara yükseldi. Yakın, Orta Doğu Asya ülkelerinin genel toplamına baktığımızda da yüzde 1,99’luk bir artış ile 53.718.278 Dolarlık kazanç sağlandığı görülüyor.
Umut veren ülkeler
Genel tablo sektör ihracatında kaybın devam ettiğini gösterse de, satışlarla çıtayı yükseltiğimiz ülkeler de yok değil. Bunlardan ilki Özbekistan, Rusya, Türkmenistan, İşviçre gibi ülkelerin yer aldığı Diğer Avrupa ülkeleri. 2018 yılının ilk iki ayında 3.832.493 Dolarlık ihracat gerçekleştirilen Diğer Avrupa ülkelerine 2019 yılının aynı döneminde, 7.480.382 Dolarlık doğal taş satışı gerçekleştirildi. Böylece elde edilen gelirde yüzde 95,18’lik bir artış yakalanmış oldu. Kuzey ve Batı Afrika ülkeleri de Diğer Avrupa ülkeleri gibi 2019 yılında Türkiye’den gerçekleştirdikleri ithalatı önemli ölçüde artırdı. Kuzey Afrika ülkelerine 2018 Ocak-Şubat döneminde 4.926.149 Dolarlık doğal taş satılırken, 2019 yılında bu rakam 8.516.129 Dolara yükseldi. Bu tabloya göre ihracat değerde yüzde 72.88 artış yakaladığını gösteriyor. Batı Afrika ülkelerine gerçekleştirilen ihracatta da değerde, yüzde 100,57’lik yükselme var.