Mevlüt KAYA : “Covid-19 2020 hedeflerini saptırdı”

Türkiye’nin yer altı zenginliklerini “Hayatımız Maden” mottosuyla ekonomiye kazandıran Ege Maden İhracatçıları Birliği (EMİB) olarak, 2019 yılını yüzde 3’lük ihracat artış hızıyla 946 milyon Dolar döviz geliriyle geride bıraktık. 2020 yılına da büyük umutlarla girdik. 2020 yılı için ihracatta 1 milyar Doları aşma hedefi koymuştuk. 2020 yılının ilk ayında ihracatımızdaki yüzde 22’lik artış ile yeni yıla güzel bir giriş yaptık ve 76.5 milyon Dolar dövizi ülkemize kazandırdık.

Türk Madencilik sektörünün açık ara en büyük ihracat pazarı Çin’in Wuhan şehrinde Aralık ayında ortaya çıkan ve kısa sürede pandemiye dönüşen Covid-19 Virüs madencilik ile birlikte diğer sektörlerde, 2020 yılı için tüm Dünya’nın ekonomik hedeflerinin revizesini gündeme getirdi. Covid-19’un etkisiyle 2020 yılı Ocak- Nisan döneminde Türkiye geneli maden ihracatımızı yüzde 7’lik kayıpla 1,3 milyar Dolar olarak gerçekleştirdik. Doğal taş ihracatına baktığımız ise Ocak-Nisan 2020 döneminde yüzde 8’lik bir kayıp ile 400 milyon Dolarlık bir ihracat gerçekleştirdik. Blok doğal taş ihracatımız ise bu dönemde Çin pazarındaki talep düşüklüğü nedeniyle yüzde 24 kayıpla 173 milyon Dolar olarak kayıtlara geçti. 2020 yılının Ocak – Nisan aralığında, Ege Maden İhracatçıları Birliğimizin kayda aldığı maden ihracatı, Covid-19’a rağmen 2019 yılının Ocak – Nisan dönemine göre yüzde 1 artış ile 278 milyon, doğal taş ihracatı ise yüzde 5 azalış ile 125 milyon Dolar olarak gerçekleşti.

Ekonomi durma noktasına geldi
Çin’in Wuhan kentinde 2020 yılının başında başlayan ve tüm ülkelere yayılan Covid-19 Virüs salgını nedeniyle Dünya ekonomisi durma noktasına geldi. Fuarların, ticaret heyeti gibi organizasyonların iptal edilmesi ya da ertelenmesiyle 2020 yılına sektörümüz, etkinliksiz başlamış oldu. Ülkemiz maden sektörünün en önemli pazarları başta Çin olmak üzere AB, ABD ve Ortadoğu ülkeleridir. Çin’e ihracatımızın tamamen durması, diğer ülkelerde (özellikle Ortadoğu ülkelerinde) siparişlerin bekletilmesi dolayısıyla madencilik sektörü büyük sıkıntı yaşamaktadır. Ocak ayında en büyük alıcımız olan Çin’e normal seyreden blok mermer ihracat rakamları Şubat ayında yüzde 43, Mart ayında yüzde 68 oranında düştü. Nisan ayında ise normalleşmeye başlayarak Ocak-Nisan 2020 dönemini yüzde 23 kayıpla kapadı.

Çin normalleşmeye başladı
Çin salgın sürecinde diğer ülkelerden 1-2 ayda önde gidiyor. Oradaki insani hareketler normale dönmeye başladı. Çin’de inşaat sektöründe mevsimlik işçilerin çalışması nedeniyle, sektör durma noktasında gelmişti. Çünkü bu çalışanlar seyahat edemiyordu. Ancak şu an bu çalışanlar seyahat etmeye başladılar. Çin’de doğal taş üretim tesislerinin yoğun olarak yer aldığı Yunfu Bölgesinde tek bir Covid-19 vakası görülmedi. Buradaki tesisler de şu an yavaş yavaş üretim yapmaya tekrar başladılar. Mayıs ayından itibaren Çin’den gelecek doğal taş talebinin kademeli olarak artış göstermesini bekliyoruz.

Çinli alıcı getirmeyi planlıyoruz
Firmalarımız bu dönemde doğal taş ürünlerinin resimlerinin gönderilmesi yoluyla satışlarına az da olsa devam ettiler. Bu sürece katkı sağlaması amacıyla karantina süreçlerini de dikkate alarak, Sağlık Bakanlığımızla ve Ticaret Bakanlığımızla koordineli olarak Çin’den, ciddi sayıda bir alıcıyı Türkiye’ye getirmeyi ve blok mermer üreticisi firmalarımızla buluşturmayı planlıyoruz. Şu an birçok Çinli alıcı firma Türkiye’ye geliyor.

Kendinizi hatırlatın
Şu an İtalya ve İran’dan, Çin’e ihracat yapılamıyor ancak Türkiye’den Çin’e ihraç gerçekleşiyor. Firmalarımızın Çinli firmalara sürekli kendini hatırlatarak bu durumu fırsata çevirme şansı var.

Zorlu süreçte sektör için yapılan çalışmalar
Bu dönemde tüm ülkelere yapılan maden ihracatının düşmesi şirketlerin ; devlete, piyasaya, istihdam ettiği personele (doğrudan 150.000 kişi, dolaylı olarak ise 2 milyon kişiye) karşı yükümlülüklerini yerine getirmekte büyük sorunlar yaşamasına neden oldu. Madencilik sektörü tarım sektörü ile toplumların hammadde ihtiyaçlarını sağlayan iki temel üretim alanından biridir. 2019 yılında gerçekleştirdiği yaklaşık 4,7 milyar Dolarlık ihracat rakamına ek olarak diğer sektörlere hammadde üreterek, ülkemizde 40 milyar Dolara yakın değer oluşturuyor. İhracatta yaşanan bu sıkıntıların yanında ülke içerisinde tüketilen hammaddeleri sağlayan madencilik sektörünün alt kollarında faaliyet gösteren özellikle KOBİ niteliğindeki şirketler, üretim ve tahsilat süreçlerinde telafisi zor sıkıntılar yaşamaya başlamışlardır. Bu nedenlerle;
*İlk açıklandığında Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi” madencilik sektörünü kapsamıyordu. Sektörümüzde faaliyet gösteren bütün Sivil Toplum Kuruşlarımızın da (STK) destekleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından “Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketine” sektörümüzün dahil edilmesi sağladık.

*Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığımızca sektörümüze; Madencilerin Nisan ayı sonuna kadar vermeleri gereken inceleme raporu, arama projesi, faaliyet raporu, işletme projesi gibi beyanları ertelenerek 30 Eylül 2020 tarihine uzatıldı.

*Mali yükümlülüklerden devlet hakkı ve ruhsat bedellerinin ödeme süreleri 28 Aralık 2020 tarihine kadar ertelendi.

*24 Ocak 2020 tarihinde Elazığ ve Malatya illerinde meydana gelen depremden dolayı bu illerde doğrudan etkilenen maden ruhsat sahipleri ve rödavansçıların da vermeleri gereken rapor, proje gibi beyanları 30 Eylül 2020 tarihine uzatılıp, yapmaları gereken devlet hakkı ve ruhsat bedeli ödemeleri de 28 Aralık 2020 tarihine kadar ertelendi.

*Türk madenciliğinin hak ettiği değerini bulması için Birlik olarak Ticaret Bakanlığımızın da destekleriyle, aktif 2 URGE projemiz faaliyetlerine bu dönemde elektronik ortamda yaptığı toplantılar ile devam ediyor ve elektronik sektörel ticareti düzenlemeyi planlıyoruz.

*Bu yıl iki kez ertelenen ve Ekim ayı içerisinde düzenlenmesi planlanan Dünyanın en büyük doğal taş fuarı olan “Xiamen International Stone” fuarı ile ilgili gelişmeleri takip etmekteyiz. 6-9 Haziran 2020 tarihlerinde elektronik ortamda gerçekleştirilecek fuar ile ilgili firmalarımızın bilgilerini fuar idaresine iletmek üzere topluyoruz.

*Geçen yıl açtığımız wechat hesabımızdan da paylaşımlarımıza ara vermeden devam ediyoruz.

*Bu yıl ilk defa “Taşa Sanat Kat” teması ile “Doğaltaş Proje ve Tasarım Yarışmasını” düzenliyoruz. Bu yarışmaları bölgemizin katma değerli ürün ihracatına ciddi anlamda katkıları olacağını düşünüyoruz. Mart ayı itibariyle kapanan ve elektronik ortamda dersleri devam eden üniversitelerimizin derslerine dahil olup, yarışmamızın tanıtımına aktif olarak devam ediyoruz.

Ciddi günler bizi bekliyor

Ben ve yönetim kurulum bu sektörde taşın altına elimizi değil gövdemizi koymuş durumdayız; ancak sektör olarak yaşanan salgın süreci nedeniyle önümüzde gerçekten ciddi günler bizi beklemekte. Ama bizim mottomuz, inadına ihracat, inadına üretimdir. Çünkü başka kurtuluşumuz ve başka bir Türkiye yok. Türkiye’nin 2020 yılında pozitif büyüme rakamına ulaşabilmesi için tek çıkış yolu ihracatını arttırmaktır. Bunun için bugüne kadar verilmiş desteklerin yılın geri kalanında artarak devam etmesi gerekmektedir.